نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه حقوق عمومی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و حقوق عمومی دانشگاه امام صادق علیهالسلام، تهران، ایران.
چکیده
با ایجاد بحران بیماری کرونا (کووید-19)، بسیاری از نظامهای حقوقیِ کشورها با قید ضرورت و اضطرار به تنظیم امور پرداختند و نظامی که جهت مواجهه با این بحران ـ همانند سایر بحرانها ـ بهکار گرفته شد، نظام وضعیت اضطراری (حاله الطواری) بود، که از ویژگیهایی همچون: استثنائی بودن، ضروری بودن و اعطای صلاحیتهای فراقانونِ عادی برخوردار است. در این میان تجربه برخی کشورها در داشتن ساختارِ قانونی و جزئی در این زمینه ازجمله مقام ایجادکننده و خاتمهبخش به این نظام استثنائی، شرایط ایجاد و آثار تدابیر اتخاذشده در مدت استقرار آن، میتواند برای کشور ما که در این زمینه قانون موضوعه معینی ندارد مفید فایده باشد. در این مورد با توجه به تجربه زیستی کشورهای لبنان و مصر و همچنین تفاوت در نوع نظامِ وضعیت اضطراریشان، این دو کشور جهت مطالعه و بررسی انتخاب شدند. تحقیق پیش رو با مطالعه توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، به دنبال این است که وضعیت اضطراری ناشی از بحران کرونا را در کشورهای لبنان و مصر مورد مطالعه قرار داده و به این سؤال پاسخ دهد که «وضعیت اضطراری ناشی از کرونا در این کشورها دارای چه اقتضائاتی بوده (مقامات ایجادکننده و خاتمهدهنده، شرایط و اسباب ایجاد، محدودیتهای ایجاد شده) و آیا میتوان اسلوب کشورهای مورد نظر را در نظام حقوقی ایران مورد توجه قرار داد؟» که در نهایت پس از مطالعه تحلیلی نظام وضعیت فوقالعاده این کشورها ـ ذیل بررسی قواعد و قوانینی همچون «قانون حاله الطواری» یا «قانون الدفاع المدنی» ـ تحقیق حاضر از این طریق دست به ارائه راهکاری در مورد نظام وضعیت اضطراری در نظم حقوقی ایران زده، که با توجه به نبود قانونی در این زمینه ـ علیرغم وجود اصل (79) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در این باره ـ لزومِ ساختاری این چنین احساس میشود.
کلیدواژهها
کتابنامه
https://www.aljazeera.net/news/humanrights/2020/5/12
https://www.files.ethz.ch/isn/14131/backgrounder_02_states_emergency.pd