مقابله با ویروس کرونا در سطح جهانی از منظر امنیت انسانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری حقوق بین‌الملل، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

در دوران معاصر شاهد انسانی‌شدن حقوق بین‌الملل در پی بین‌المللی‌شدن حقوق انسانی و نیز انسانی‌شدن امنیت و پذیرش امنیت انسانی در جامعه بین‌المللی هستیم. بیماری‌های جهان‌گیری مانند کرونا به مثابه یک دغدغه مشترک یا نگرانی جمعی بشری قابل ارزیابی هستند که ضمن آنکه امنیت انسانی را به مخاطره می‌افکنند، در صورت عدم مدیریت صحیح و کارآمد می‌توانند به تهدیدی علیه امنیت ملی کشورها و حتی تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی مبدل شوند. در این مقاله با روشی توصیفی ـ تحلیلی، قلمرو مفهومی حق بر سلامت به عنوان مهمترین حق در معرض خطر این ویروس مورد واکاوی قرارگرفته و عملکرد سازمان بهداشت جهانی در این رابطه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این مقاله بدین‌نتیجه رهنمون می‌شود که حق بر سلامت به عنوان حقی اجتماعی که متعلق به نسل دوم حقوق بشر است و بنا به خصلت ذاتی خود نیازمند مداخله ایجابی دولت‌هاست اما در زمان بروز بیماری‌های جهان‌گیری مانند کرونا، اقدام انفرادی دولت‌ها کارآمدنبوده و حصول نتیجه در گرو همکاری، هماهنگی و همبستگی بین‌المللی است.

کلیدواژه‌ها

  1. کتابنامه‌

    1. آل‌‌کجباف، حسین (1392). مفهوم و جایگاه حق بر سلامت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر. فصلنامه حقوق پزشکی، (24)، صص. 139-170.
    2. افتخاری، اصغر و نهازی، غلامحسین (1389). امنیت عمومی در اندیشه و بیانات مقام معظم رهبری. دانش انتظامی، (48)، صص. 7-50.
    3. جعفرزاده، میرقاسم؛ عمرانی، عرفان و سیدفاطمی، سیدمحمد قاری (1395). مفهوم روش‌های تشخیص در حقوق اختراعات در پرتو حق بر سلامت. فصلنامه حقوق پزشکی، (36)، صص. 151-176.
    4. حکمت‌نیا، محمود (1399). مبانی اخلاقی، فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه‌گیر با تأکید بر کرونا. حقوق اسلامی، (64)، صص. 27-70.
    5. سازمان جهانی بهداشت، مقررات بهداشتی بین‌المللی (1396). ترجمه گروه مترجمین [پیمان همتی... و دیگران]، تهران: تندیس.
    6. سیدموسوی، میرسجاد (1399). رویکردی بر نظریه: حق بر بالاترین سطح قابل حصول سلامت. تحقیقات حقوقی، (89)، صص. 273-296.
    7. صادقی، محسن (1388). حمایت از اختراعات دارویی و چالش‌های حقوق بشری آن. فصلنامه حقوق (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، 39(3)، صص. 193-216.
    8. عبدی، یاسین و کتابی رودی، احمد (1393). جایگاه حق بر سلامت در اسلام و حقوق بین‌الملل. فصلنامه تأمین اجتماعی، (44)، صص. 101-126.
    9. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1358).
    10. متقی، سمیرا؛ سیفی، آناهیتا و درودیان، مجید (1396). ماهیت حق بر سلامت و جایگاه دولت در تحقق آن. پژوهشنامه حقوق اسلامی، (46)، صص. 123-148.
    11. مجلسی، محمدباقر (بی‌تا). بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم‌السلام). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    12. نیاورانی، صابر و جاوید، احسان (1395). حق دسترسی به داروهای اساسی در چارچوب موافقتنامه تریپس و چالش حمایت از حق بین‌المللی بشر بر سلامت. مجله حقوقی بین‌المللی، 33(54)، صص. 29-54.

               

    1. Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS Agreement).
    2. Bassiouni, Cherif (1996). International Crimes: Jus Cogens and Obligatio Erga Omnes. Law And Contemporary Problems, Vol. 59, No. 4, Autumn.
    3. Declaration on the TRIPS agreement and public health, Adopted on 14 November 2001.
    4. Glare, P. G. W. (ed.) (1982). Oxford Latin Dictionary, Oxford University Press.
    5. https://www.who.int/ar/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019-farsi/advice-for-public-farsi/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it-farsi
    6. International Court of Justice (ICJ) (1970). Case Concerning the Barcelona Traction, Light And International Court of Justice (ICJ) (1970), Power Company, Limited (Belgium V. Spain), Second Phase, Judgment of 5 February 1970, ICJ Reports 1970.
    7. International Court of Justice (ICJ) (1971). Legal Consequences for States of the Continued Presence of South Africa in Namibia (South West Africa) Notwithstanding Security Council Resolution 276 (1970), Advisory Opinion of 21 June 1971, ICJ Reports 1971.
    8. Lustig Vijay, Svĕt& Ruth Fletcher, Elaine (2020). World Health Assembly Resolution On COVID-19 Response: The Stark Choices Faced In A Polarized World Of Global Health. 08/05/2020, available at: https://healthpolicy-watch.news/wha-resolution-on-covid-19-political-football-polarized-global-health/
    9. Public Health Update (2020). Historic Health Assembly Ends with Global Commitment to Covid-19 Response. August 6, 2020. Available at: https://healthpolicy-watch.news/wha-resolution-on-covid-19-political-football-polarized-global-health/
    10. Ruddock, Philip (2004). International and Public Law Challenges for the Attorney-General. Speech delivered at the Centre for International and Public Law, Australian National University, Canberra, 8 June 2004, at: http://law.anu.edu.au/cipl/Lectures & Seminars/04%20Ruddockspeech%208June.pdf
    11. The Charter of the United Nations (1945).
    12. The Constitution of the World Health Organization (WHO) (1946).
    13. The International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (1966).
    14. The Universal Declaration of Human Rights (1948).
    15. The Universal Islamic Declaration of Human Rights (1990).
    16. Trindade, Antônio Augusto Cançado (2005). International Law for Humankind: Towards A New Jus Gentium (I). RdC, Vol. 316.
    17. UN Security Council, Security Council resolution 2177 (2014) [on the outbreak of the Ebola virus in, and its impact on, West Africa], 18 September 2014, S/RES/2177 (2014).
    18. United Nations Development Program (UNDP) (1994), Human Development Report 1994, New York: Oxford University Press.