سازمان های بین المللی غیر دولتی و تامین حقوق شهروندی در دوره همه گیری ویروس کرونا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 استادیار حقوق بین‌الملل عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

در دوره همه‌گیری ویروس کرونا که کشور‌های مختلف جهان را با مشکلات متعددی مواجه کرد، تحریم‌های یک‌جانبه ایالات متحده علیه ایران این مشکلات را تشدید کرد؛ به‌نحوی‌که تأمین حقوق شهروندی با موانعی جدی مواجه شد. در موارد مشابه دولت‌ها عمدتاً تلاش می‌کنند تمامی ظرفیت‌های ممکن در راستای برون‌رفت از مشکلات فعال کنند. در این خصوص ازجمله ظرفیت‌هایی که همواره کشور‌ها را در دستیابی به حقوق خود یاری کرده، سازمان‌های مردم‌نهاد یا سازمان‌های غیر‌دولتی هستند که امروزه از جایگاه ممتازی در عرصه حقوق بین‌الملل برخوردارند. این در صورتی است که در نظام حقوقی ایران نه‌تنها سازوکار مناسبی برای سازمان‌های مردم‌نهاد ایجاد نشده؛ بلکه اساساً موانع جدی در مسیر بهره‌مندی از این ظرفیت‌ نیز وجود دارد. در این پژوهش با روش پژوهش توصیفی ـ ‌تحلیلی و روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای به منظور احصا راهکار‌های برون‌رفت از وضعیت کنونی سازمان‌های مردم‌نهاد در نظام حقوقی ایران، در راستای تأمین حقوق شهروندی در دوره فراگیری ویروس کرونا، به ظرفیت‌های بین‌المللی و آسیب‌های نظام داخلی پرداخته و در نهایت تلاش شده است راهکاری‌هایی در سه محور سیاست‌گذاری، آگاهی‌بخشی و تخصص‌گرایی ارائه شود.

کلیدواژه‌ها

  1. کتابنامه‌

    1. آیین‌نامه اجرایی ‌تأسیس و فعالیت سازمان‌های مرد‌م نهاد، مصوب 1384 هیئت وزیران.
    2. آیین‌نامه‌ تشکل‌های مردم نهاد، مصوب 1395 هیئت وزیران.
    3. آیین‌نامه ساماندهی کودکان خیابانی، مصوب 1384 هیئت وزیران.
    4. دستورالعمل نحوه مشارکت و تعامل نهاد‌های مردمی با قوه قضائیه، مصوب 1398 رئیس قوه قضائیه
    5. قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب 1392 مجلس شورای اسلامی و اصلاحی 1394.
    6. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
    7. قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 11/06/1383 مجلس شورای اسلامی.
    8. جاوید، محمدجواد؛ شهریاری افشار، صفیه و سوری، عباس (1396). نقش سازمان‌های غیردولتی در ارتقای حقوق بشر: مطالعه موردی فدراسیون بین‌المللی برنامه‌ریزی خانواده در پیشگیری از ایدز. مجله حقوق پزشکی، (40)، بهار، صص. 9-29.
    9. رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین (1387). حضور سازمان‌های غیردولتی در پیشگاه مراجع قضایی بین‌المللی. فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 38(2)، تابستان، صص. 153-172.
    10. زمانی، سید قاسم (1395). مجموعه اسناد بین‌المللی. تهران: شهر دانش.
    11. ضیائی بیگدلی، محمدرضا (1396). حقوق بین‌الملل عمومی. تهران: گنج دانش.
    12. گلشن پژوه، محمودرضا (1388). سازمان‌های غیردولتی گسترش مداوم و بی‌وقفه در نظام سازمان ملل. پژوهش‌نامه روابط بین‌الملل. (39)، مرداد، صص. 135-151.
    13. مصلح، محمد (1396). حقوق شهروندی در قوانین ایران و قوانین بین‌المللی. اولین همایش بین‌المللی و سومین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی. 13 اردیبهشت 1396، دانشگاه تهران.

     

    1. Calnan, Scott (2008). The Effectiveness of Domestic Human Rights NGOs. Martinus Nijhoff Publishers.
    2. Carey, Henry. F. & Richmond, Oliver P. (2003). Mitigating Conflict: the role of NGOs. Frank Cass Publishers.
    3. Consultative relationship between the United Nations and non-governmental organizations, E/RES/1996/31.
    4. ECOSOC resolution of 27 February 1950. E/RES/1950/288.
    5. Human Rights Council Complaint Procedure, HRC, available at https://www.ohchr.org/en/hr-bodies/hrc/complaint-procedure/hrc-complaint-procedure-index, accessed at 10 June 2022.
    6. Report of the committee on Non-Governmental Organization on its 2017 resumed session, decision 2016/236 of 25 July 2016.
    7. Special Rapporteur's statement of Human Rights Council on 25 March 2020, on the negative impact of the unilateral coercive measures on the enjoyment of human rights, by Alena Douhan.
    8. Statute of the International Court of Justice.
    9. United Nations Charter