آسیب شناسی زیست محیطی، فرهنگی و حقوقی - مدیریتی منطقه کشف رود مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.

چکیده

حوزه آبریز کشف­رود واقع در 40 کیلومتری شهر مشهد با بحران زیست‌محیطی جدی مواجه است؛ چراکه از یک‌سو قانون مدیریت پسماند مصوب 1383 نیاز به بازنگری و به‌روزرسانی دارد و قاعدتاً لازم بود بر اساس سیاست­های کلی محیط زیست (ابلاغی 1394 مقام معظم رهبری) و پیشنهادات اندیشکده حقوق بشر و شهروندی مبنی بر به‌روزرسانی و اصلاح این قانون، اقدامی صورت می­گرفت. از سوی دیگر عدم اهتمام جدی سازمان محیط زیست و جهاد کشاورزی به اعمال نظارت یا افزایش کارآمدی ابزارهای حقوقی ـ نظارتی لازم، در میانه تبادل صلاحیت­های شرکت آب و فاضلاب مشهد و شهرداری مشهد، مسئله کشف­رود به یک بحران بسیار خطرناک زیست‌محیطی برای طبیعت، بخش کشاورزی و فرهنگ و گردشگری این منطقه بدل شده است. نگارنده در این مقاله با استفاده از دو روش مشاهده میدانی و اسنادی در صدد آن است تا با استفاده از اخبار و تحلیل­های تخصصی و همچنین حضور میدانی در منطقه، اهم مسائل موجود این منطقه را در سه حوزه زیست‌محیطی، فرهنگی و حقوقی ـ مدیریتی احصاء و تبیین نماید. در پایان نیز پیشنهاداتی برای حل این مسائل ارائه می­شود. مهم­ترین این راهکار عبارت‌اند از: اصلاح قانون مدیریت پسماند، افزایش کارآمدی ابزارهای نظارتی و صلاحیت­های تکلیفی، شناسایی و تعقیب مجرمین و دیگر راهکارهای نظارتی و مدیریتی پیشنهادی که در این مقاله به آن پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

  1. کتابنامه‌

    1. سیاست­های کلی محیط زیست، ابلاغیه مقام معظم رهبری، 1394.
    2. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
    3. قانون مالیات بر ارزش افزوده، مصوب 12/4/1400.
    4. اکرمیان، محبوبه؛ دستورانی، محمدتقی؛ فرزام، محمد و عبدی، احسان (1398). بررسی تأثیر ریشه گز در افزایش چسبندگی و مقاومت برشی خاک کناره‌های رودخانه کشف‌رود. فصلنامه مهندسی و مدیریت آبخیز، 11(2)، صص. 328-335.
    5. اندیشکده حقوق بشر و شهروندی (بی­تا)، گزارش «1» از وضعیت کشف­رود مشهد: بی­جا.
    6. آقاصفری، حنانه؛ قربانی، محمد و دوراندیش، ارش (1394). تحلیل مشارکت مالی کشاورزان برای کاهش اثرات سوء زیست­محیطی نهاده­های شیمیایی کشاورزی (مطالعه موردی حوضه آبخیز رودخانه کشف رود). نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 29(1)، صص. 1-19.
    7. خزایی، مجید؛ بخشی تیرگانی، محمد و مرادی، حمیدرضا (1389)، تحلیل خشک­سالی هیدرولوژیک با استفاده از شاخص جریانات سطحی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کشف‌رود). مجله ششمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران.
    8. رضایی، مهری؛ دوستی، فاطمه و امینی، فرخ لقا (1393). بررسی آلودگی فلزات سنگین در پساب واحدهای آبکاری حاشیه رودخانه کشف‌رود ـ مشهد. دومین همایش ملی برنامه‌ریزی، حفاظت، حمایت از محیط زیست و توسعه پایدار، تهران.
    9. صادقی فسایی، سهیلا و عرفان‌منش، ایمان (1394). مبانی روش‌شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی (مورد مطالعه: تأثیرات مدرن‌شدن بر خانواده ایرانی). نشریه راهبرد فرهنگ، (29)، صص. 62-91.
    10. فردوسی، ابوالقاسم (بی‌تا). شاهنامه فردوسی (چاپ مسکو). تهران: انتشارات هرمس.
    11. یزدانی، وحید و علی­میرزایی، حسین (1396). ارائه طرح جامع سامان‌دهی و به­سازی رودخانه کشف­رود. فصلنامه اکوسیستم­های طبیعی ایران، 8(4)، صص. 71-93.

     

    1. Ariai, A. and Thibault, C. (1975). "Nouvelles précisions a propos de l'outillage paléolithique ancien sur galets du Khorasan (Iran)", Paléorient 3.
    2. Bailey, K. D. (1994). Methods of Social Research. New York: The Free Press.

    پایگاه‌های داده

    1. باشگاه خبرنگاران جوان به نشانی: https://www.yjc.news/fa/news/
    2. خبرگزاری برنا (28/8/1398). گزارش «طرح احیای کشف‌رود پروژه ملی است / محوطه باستانی کشف‌رود باید به منطقه گردشگری در کشور تبدیل شود: https://www.borna.news/fa/tiny/news-925989
    3. خبرگزاری پیشخوان: -https://www.pishkhan.com/news/247077
    4. خبرگزاری تابناک (11/8/1395)، روزانه ۳۰۰ تانکر فاضلاب به کشف‌رود می‌ریزد: tabnak.ir/
    5. خبرگزاری شهرآرا: https://shahraranews.ir/fa/news/
    6. روزنامه خراسان (13/12/1399). https://www.pishkhan.com/news/217247
    7. سایت مقام معظم رهبری: khamenei.ir
    8. شهرارا، پرونده‌ای درباره ظرفیت‌های گردشگری رودخانه تاریخی شهر؛ گنج‌های نهان کشف­رود: https://shrr.ir/0002W4
    9. علیمردانی، حسین (1395). مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما: https://www.iribnews.ir/0067Ic
    10. مسلمی، محمدحسام (13/12/1399). یادداشت کشف‌رود، همچنان بزرگ‌ترین فاجعه زیست‌محیطی مشهد، روزنامه خراسان.