تحقیقات حقوق شهروندی
آسیب‌شناسی سازوکار کلی اجرای احکام شعب دیوان عدالت اداری در راستای تضمین حقوق عامه
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه قم، قم، ایران
2 دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه قم، قم، ایران.
3 دکتری حقوق عمومی، عضو حقوقدان شورای نگهبان، تهران، ایران.
چکیده
اجرای صحیح و مؤثر احکام قضائی، مؤید استقرار حاکمیت قانون و نشان‌دهنده توانایی و کارآمدی نهاد دادگستری در نظام حکمرانی جوامع است. این موضوع در آن‌دسته از مراجع قضائی که به شکایات شهروندان علیه دستگاه‌های دولتی و اداری رسیدگی می‌کنند، اهمیت دوچندانی دارد. ضرورت مطالعه و آسیب‌شناسی سازوکار اجرای احکام در دیوان عدالت اداری نیز برآمده از همین واقعیت است چراکه به دلایل پیش‌گفته، می‌توان اجرای احکام صادرشده از این نهاد را به‌مثابه شاخص حقوق و آزادی‌های شهروندان در برابر دولت، به‌شمار آورد. علی‌رغم این اهمیت آمار نشان می‌دهد بیشترین تراکم پرونده‌های معوقه در دیوان، مربوط به شعب اجرای احکام است. سؤال این است؛ موانع و کاستی‌های این وضعیت چیست و مهم‌تر از آنچه راهکارهایی برای غلبه بر این موانع و کاستی‌ها وجود دارد؟ در جستجوی پاسخ، پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی، برخی از مهم‌ترین مسائل و چالشهای اجرای احکام شعب دیوان عدالت اداری را در سه بخش ساختار، فرایند و رویه قضائی بررسی کرده است. مطابق یافته‌های پژوهش می‌توان با استفاده از ظرفیت ماده (9) قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تشکیل کارگروه‌های کارشناسی و تخصصی برای به‌روز‌رسانی و ارتقاء فرایندهای اداری ـ قضائی و ارائه محتوای آموزشی متناسب برای دادرسان و دست‌اندرکاران اجرای احکام دیوان عدالت اداری بر مسائل موجود غلبه کرد.
کلیدواژه‌ها
- بهرامی، بهرام (1383). اجرای احکام مدنی. تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی نگاه بینه.
- رستمی، ولی و سپهری، کیومرث (1389). «اجرای احکام مدنی علیه اشخاص حقوقی حقوق عمومی؛ موانع و راهکارها». مجله حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 40(2)، صص. 159-177.
- صفری، مهری (1394). ابلاغ الکترونیک. تهران: نشر میزان.
- عاشق معلا، فرخنده (1390). اجرای احکام دیوان عدالت اداری. تهران: انتشارات جنگل.
- کاتوزیان، ناصر (1381). مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوق ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار.
- محمودی، جواد (1385). «ضمانت اجرای آرای صادره از دیوان عدالت اداری و چالشهای آن». نشریه حقوق اساسی، سال چهارم، (67)، صص. 436-452.
- مولابیگی، غلامرضا (1394). صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری. تهران: انتشارات جنگل.
- میری، مسلم (1394). چالشهای اجرای احکام در دیوان عدالت اداری. تهران: انتشارات مجد.
- هداوند، مهدی و آقایی‌طوق، مسلم (1396). دادگاه‌های اختصاصی اداری در پرتو اصول و آیین‌های دادرسی منصفانه. تهران: انتشارات خرسندی.
- Pugh, D. S., ed. (1990). Organization Theory: Selected Readings. England, Harmondsworth: Penguin Books.
)