تحقیقات حقوق شهروندی
ظرفیت‌های فناوری حقوقی برای تضمین حقوق عامه و ارتقاء ضمانت اجرای آن
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران
2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
چکیده
نظام حقوقی هر کشور به مثابه قطعه مهم و بنیادین پازل نظام حکمرانی آن کشور در سیر تاریخی خود تطورات و تغییرات جدی را تجربه کرده تا خود را با اقتضائات و ظرفیت‌های جدید همراه نموده و از فرصت‌های نوینِ در دسترس، بیشترین بهره را ببرد. در همین راستا، فناوری حقوقی یکی از مهم‌ترین تحولاتی است که نظام‌های حقوقی دنیا با هدف تحقق مأموریت‌های خود ازجمله تضمین حقوق عامه از آن بهره جسته‌اند. در این نوشتار تلاش شده با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مطالعات تجربیات بین‌المللی در بهره‌گیری از ظرفیت‌های فناوری حقوقی، فرصت‌های قابل‌استفاده فناوری حقوقی در راستای تضمین حقوق عامه و ارتقاء ضمانت اجرایی آن را تشریح نماید. مطالعه‌ای که نشان می‌دهد، فناوری حقوقی با ایجاد بستری برای ارتقاء آگاهی مردم از حقوق خود، جمع‌سپاری امور حاکمیتی و مشارکت مردم در حوزه‌های مختلف ازجمله نظارت، تقنین علاوه بر افزایش سرمایه اجتماعی حاکمیت و اعتماد مردمی، ضمانت اجرایی فراحقوقی و به مراتب قوی‌تر در راستای تضمین حقوق عامه ایجاد نماید. گرچه نظام حقوقی ایران علی‌رغم عمر بیش از چهار دهه‌ای فناوری حقوقی، در ابتدا مسیر آن ایستاده و بهره‌گیری درست و کارآمد از این فرصت مستلزم مواجهه درست و حرفه‌ای همراه با شناخت کامل از ابعاد آن است.
کلیدواژه‌ها
- آقابابایی، ساینا (1398). «تمرکززدایی راهی برای بهبود مشروعیت دولت‌ها». ماهنامه عصر تراکنش، (۳۱ و ۳۲).
- بی‌پروا، امیر (1397)، رسانه، حقوق بشر و شهروندی در عصر جهانی شدن. تهران: نشر میزان.
- ثنائی، مهدی (1394). اندیشکده «شفافیت برای ایران» | تجربه ایالات متحده: ورود نوآوری باز به عرصه حکومتداری، سایت دولتی چالش (Challenge.gov) | اندیشکده «شفافیت برای ایران Retrieved، 23 سپتامبر 2019، از: https://tp4.ir/85/
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۸۱). ترمینولوژی حقوق. تهران: انتشارات گنج دانش.
- درویشی، بابک و زینالی، امیرعلی (1393). «ماهیت ضمانت اجراهای اداری در نظام حقوقی‌ایران». تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، (25)، صص. 36-74.
- راسخ، محمد (۱۳۸۸). نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی. تهران: انتشارات دراک.
- رستمی، ولی و قاسمی، محمدرضا (1397). «سازوکارهای حقوقی فعال‌سازی ظرفیت گزارش‌دهندگان مردمی فساد با مطالعه تطبیقی ایران و آمریکا». مطالعات حقوق تطبیقی، (2)، صص. 639-659.
- سلطانی، سید ناصر (1393). جرایم علیه حقوق اساسی ملت. تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه، پژوهشکده حقوق عمومی و بین‌الملل.
- شیروی، عبدالحسین و وکیلی، محمدحسین (1393). «ضمانت اجرای فرا حقوقی و جایگاه آن در حقوق نرم». دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، (5)، صص. 1-27.
- عبدالحسین‌‌زاده، محمد؛ ثنائی، مهدی و ذوالفقارزاده، محمد (1396). «مفهو‌م‌شناسی سیاست‌گذاری داده باز حاکمیتی و تبیین مزایا و فواید آن در عرصه‌های مختلف سیاست‌گذاری». فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، ۷(۲۲)، صص. ۵۵-۷۵.
- غمامی، سید محمدمهدی (۱۳۹۷). «الگوی احیای حقوق عامه با تحول در نظام هنجارها و ساختارهای قضایی». حقوق اسلامی، (58)، صص. 92-71.
- فلاحیان، مهدی (۱۳۹۸). «مطالعه ضمانت اجرای مطلوب در قوانین مقابله با فساد»، اندیشکده شفافیت برای ایران.
- Aulakh, Sundeep & Kirkpatrick, Ian (1982). "Changing regulation and the future of the professional partnership: the case of the Legal Services Act, 2007 in England and Wales". International Journal Of The Legal Profission, Vol. 23, No. 3, pp. 277-303.
- Corrales, Marcelo; Fenwick, Mark & Haapio Helena (2019). "Legal Tech, Smart Contracts and Blockchain". Springer, pp. 1-285.
- JIAD (1982). "warf law of enforcement". Encyclopedia of Public Internation Law, p. 323.
- Fountech Team (2019). "Artificial Intelligence in the Legal Domain". Fountech, Institute, pp. 1-18.
- Freeman, James (2006). "The Self-Reported Impact of Legal and Non-Legal Sanctions on a Group of Recidivist Drink Drivers". Transportation Research Part F Traffic Psychology and Behavior. Vol. 9(1), pp. 53-64.
- Ishaq Obashola Apalando, Esq. (2019). "Legal Tech in Nigeria: Applications and Implications". Independent Report, pp. 1-53.
- Office Of Technology Assessment At The German Bundestag (2019). "Legal Tech". TAB-Fokus No. 24 regarding report no. 185, pp. 1-4.
- Zuiderwijk, A.; Janssen, M.; Choenni, S. & Meijer, R. (2014). "Design principles for improving the process of publishing open data". Transforming Government: People, Process and Policy, 8(2), pp. 185-204.
)