تحلیل آزادی تجمعات و تظاهرات در نظام حقوقی ایران و اسناد بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه تبریز، آذربایجان شرقی، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه تبریز، آذربایجان شرقی، ایران.

چکیده

یکی از ارزنده‌ترین آزادی‌های قرن بیستم آزادی اجتماعات است. خداوند عزوجل «آزادی» را در انسان به ودیعه گذاشت تا بتواند با اختیار خود، در هر زمان و مکانی به انسان‌های دیگر بپیوندد. آزادی اجتماع یا حق آزادی اجتماع، که به طور گسترده‌ای در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای و ملی در اسناد مختلف حقوق بشری در زمره حقوق مدنی و سیاسی به رسمیت شناخته شده است، افراد را قادر می‌سازد به طور جمعی مصالح و منافع مشترکشان را بیان نموده یا ارتقاء ببخشند و از آنها دفاع نمایند. قانون‌گذار اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز این حق را برای ایرانیان به رسمیت شناخت تا بتوانند برای تبادل دیدگاه‌ها و بیان مطالباتشان، اجتماعات قانونی موقتی تشکیل دهند. بر اساس اصل 27 قانون اساسی ایران، برای تشکیل اجتماعات موقتی یا عمومی، دو شرط «عدم حمل سلاح» و «عدم اخلال به مبانی اسلام» ضروری است. همچنین اطلاع دادن جهت برگزاری اجتماعات یا أخذ مجوز از دیگر چالش‌ها و موانعی است که در این آزادی برای افراد متصور است. از این‌رو در این مقاله، ضمن واکاوی آزادی اجتماعات در حقوق ایران، به طور ویژه به چالش‌های تحقق این آزادی از جمله: مسالمت‌آمیز بودن، مخل نبودن به مبانی اسلام و أخذ مجوز با توجه به اسناد بین‌المللی پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

آیین‌نامه اجرایی فعالیت احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی و اقلیت‌های دینی مصوب (30/3/1361).
بخش 8 از قانون تجمعات عمومی هلند (1988).
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اصلاحی (1368).
قانون فعالیت احزاب و جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته شده مصوب (6/7/1360).
اسلامی، رضا و کمالوند، محمدمهدی (1393). «چالش‌های آزادی اجتماعات در سیستم حقوقی ایران در پرتو نظام بین‌المللی حقوق بشر». مجله حقوقی بین‌المللی، (50)، تابستان، صص 187-222.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1383). ترمیئولوژی حقوق. تهرانک گنج دانش.
خلخالی، فرید (1379). آزادی و نظم عمومی. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
خلخالی، فرید (1383). «نظم عمومی و آزادی تجمع و تشکل». مجله حقوق اساسی، (3)، صص. 51-64.
عالی‌پور، حسن (1386). «مدیریت حقوقی اجتماعات اعتراض‌آمیز». فصلنامه مطالعات راهبردی، (2)، صص. 349-379.
عباسی، بیژن (1390). حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین. تهران: نشر دادگستر.
قاسمی، آرین (1392). حق بر آزادی تجمع در نظام حقوقی جمهوری اسلامی. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی). دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
کمالوند، محمدمهدی (1391). تحلیل حق آزادی اجتماعات در پرتو اسناد بین‌المللی حقوق بشرو تطبیق آن با نظام حقوقی ایران. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه مفید، تهران، ایران.
میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (1966) و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر (1950).
مهرپور، حسین (1383). نظام بین‌المللی حقوق بشر. تهران: انتشارات اطلاعات
 
 
African [Banjul] charter on Human and people Rights, Adopted by the organization of African unity on 17 June 1981 Entered into force on21 October 1986.
American Convention on human Rights (ACHR), Series no. 36, OAs official Record, OEA/ser.L/V/II.23 Doc. Rev. 2.
American Declaration of The Rights and Duties of mam (ADRDM), Adopted by Ninth Int. conf. of American states on 2 may 1948, Res.xxx,pan American union,final Act of the ninth conf, 38-45.
Bronfman, M. K. (2006). "Fair and Equitable Treatment-an Evolving Standard". Max Planck Yearbook of United Nations Law, Volume 10.
European convention for the protection of Human Rights and fundamental freedoms, 213 UNTS 221 Art. 11 (1).
Guidelines on Freedom of Peaceful Assembly, Second Edition, Published by the OSCE Office for Democratic Institution and Human Rights (ODIHR) (2010). P. 2.1.
Inazu, John (January 24, 2012). Libertys Refuge: The Forgotten Freedom Of Assembly. University Press: pp. 156-228.
International convenant on Economic , social and cultural Rights (ICESCR), UNGA Res.2200A(XXI) OF 16Dec. 1966Entered into force on 3 january 1976.
International covenant on civil and political Rights (ICCPR), UNGA Res. 2200 A (XXI) OF 16 Dec 1966 Entered into force on 23 march 1976.
Universal Delaration of Human Rights (UDHR), un GA Res. 217A (III) on 10 Dec.1948. Jayawickrama, Nihal (2002). The Judicial Application of Human Rights law National. Regional and International Jurisprudence. Cambridge university press.
Russell, Margaret M. (February 23, 2010). Freedom Of Assembly and Pettion: The First Amendment, Its Constitutional History and Contemporary Debate (Bill of Rights), Prometheus Books, pp. 122-165.
The Johannesburg Principles on National Security, Freedom of Expression and Access to Information, ARTICLE 19, November 1996.
Universal Declaration of Human Rights (UDHR) (1948). UN GA Res. 217 A (III) On 10 Dec.
Vischer, Robert k. (2012). "How Necessary Is the Right of Assimbly?". University of St. Thomas Legal Studies Reserch Paper No. 11-12, Washington University Law Review.
Zick, Timothy (2012). "Recovering The Assembly Clause". William & Mary Law School, December,2012, Texas Law Review Vol. 91, pp. 375-393.
 
 
وبگاه‌ها
http://www.law.cornell.edu/constitution
www.hogoug.com/law/article 157.html//: http
www.trybunal.gov.pl/eng/summaries/documents/.pdf. 88.p