تحقیقات حقوق شهروندی
تحول مفهوم آزادیهای عمومی بعد از انقلاب اسلامی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
حقوق عمومی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
چکیده
این مقاله به تحول مفهوم آزادی‌های‌عمومی بعد از انقلاب‌اسلامی در مقایسه تطبیقی با قبل از آن و دوران شاهنشاهی می‌پردازد. سوال اصلی اینست که آیا اساسا تحولی در این مفهوم بعد از انقلاب‌اسلامی واقع شده است؟ و اگر آری؛ این تحول چه بوده و کدام عوامل و تغییرات نظری و عملی سبب این تحول و تغییر بوده است؟ روش ما در این پژوهش، روش توصیفی – تحلیلی است؛ به این نحو که مفهوم آزادیهای عمومی را از منبع اصلی دانش حقوق یعنی قانون اساسی قبل و بعد انقلاب اسلامی استخراج و توصیف کرده و ویژگی‌های آن را در رویکردی تطبیقی نسبت به قبل و بعد از انقلاب اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهیم. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که با پیروزی انقلاب اسلامی؛ توجه به نگرش رهبران و واضعان قانون اساسی به مفاهیم بنیادین انسانی و حقوقی از جمله آزادی در بعد نظری، و شکل گیری و تحول نهادها و ساختار حکومت بعد از انقلاب اسلامی در بعد عملی؛ معرف تحول عمیق، وسیع و مثبت مفهوم آزادیهای عمومی در نظام اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی بوده است که نمود آن خصوصا در فصل حقوق ملت مشهود است.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- ارسطو (1364). سیاست (ترجمه حمید عنایت). تهران: سپهر.
- باقرزاده، محمدرضا (1388). آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. قم: جامعه الزهرا (سلام‌الله‌علیها).
- برلین، آیزا (1390). آزادی و خیانت به آزادی (ترجمه عزت‌الله فولادوند). تهران: ماهی.
- بهشتی، سید محمد (1361). بهشتی اسطوره‌ای بر جاودانه تاریخ. تهران: واحد فرهنگی بنیاد شهید.
- حسنی، سیدمحمدهادی و حیدری، علی‌جان (1397). «بررسی جایگاه آزادی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران». اندیشه‌های حقوق عمومی، 8(1)، صص. 23-42.
- خمینی، سیدروح‌الله (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه).
- خمینی، سید روح‌الله (1389). شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه).
- خواجه‌سروی، غلامرضا و نادری، مهدی (1392). «آزادی در گفتمان فقاهتی انقلاب اسلامی ایران». جستارهای سیاسی معاصر، 4(2)، صص. 27-55.
- رضی، محمد بن حسین شریف (1380). نهج‌البلاغه (محمد دشتی). تهران: مرکز طبع و نشر قرآن کریم.
- ساجدی، ابوالفضل (1388). مرز آزادی در اسلام و غرب. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه).
- طباطبایی، سید محمدحسین (1390)، المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دارالمجتبی.
- طباطبایی، سید محمدحسین (1393). قرآن در اسلام. قم: بوستان کتاب.
- طباطبایی، سید محمدحسین و مطهری، مرتضی (1394). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا.
- عمید زنجانی، عباسعلی (1378). کلیات حقوق اساسی. تهران: مجد.
- غمامی، سیدمحمدمهدی (1390). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- مجلسی، محمدباقر (1368). بحارالانوار. تهران: اسلامیه.
- محمدرضایی، محمد (1390). «آزادی و خودمختاری انسان از دیدگاه کانت و نقد و بررسی آن». انسان پژوهی دینی، 8(25)، صص. 21-33.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1387). نظریه سیاسی اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه).
- هاشمی، سیدمحمد (1380). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: میزان.
)