بازخوانی حقوق بشر از منظر نابرابری‌های اجتماعی-اقتصادی؛ رویکرد فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی ، ایران، تهران

2 دانش‌آموخته دکتری روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی، ایران، تهران

چکیده

چنانچه حقوق بشر بین­المللی در قاب تصویری نقش بندد ظاهر ناموزونی ارائه می­شود که عدم تناسب وجهه برجسته سیاسی آن بر دیگر اجزای نهیفش، تصویر کاریکاتور رنجوری را نمایان خواهد ساخت. این درحالیست که سنگ بنای حقوق بشر معاصر بر اساس رفع نابرابری­ها و آلام اجتماعی-اقتصادی گسترده­ای شکل گرفته که درپی جنگ­های جهانی و تعارضات بین­المللی پس از آن به یک معضل پایدار بین­المللی مبدل شده است. بنابراین سوال اصلی این پژوهش عبارت از این است که: «هنجارهای حقوق بشری چه نقشی در رفع نابرابری­های اجتماعی-اقتصادی دارند؟»
در این پژوهش و با رویکردی فرهنگی در چارچوب نظریه مکتب انتقادی که از دو ویژگی مهم؛ یعنی تبیین ناکارآمدی «وضعیت موجود» با هدف دستیابی به «وضعیت مطلوب» و همچنین اهتمام آن به مقولات بیناذهنی نظیر فرهنگ، هنجارها و فهم مشترک بهره می­برد، تلاش شده است تا این جنبه از حقوق بشر بررسی شود. در پایان نیز ضمن بیان چالش­های موجود، راهکارهایی در جهت طراحی ساختارهای نوین بین­المللی که در برگیرنده مفاهیم وگفتمانی جدید می­باشد، پیشنهاد خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

  • الف. فارسی:

    • افتخاری، اصغر (1388)، مکتب انتقادی در حوزه علوم اجتماعی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)
    • پارسا، علیرضا (1380)، «رویارویی جهانگرایی و نسبیت‏گرایی فرهنگی: چالش پایدار حقوق بشر»، ماهنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 166 – 165، خرداد و تیر.
    • جکسون، رابرت، سورنسون ،گئورگ (1383)، درآمدی بر روابط بین‌الملل، ترجمه مهدی ذاکریان و احمد تقی زاده، تهران: میزان
    • دوئرتی، جیمز و فالتزگراف (1372)، نظریه های متعارض در روابط بین الملل، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: قومس
    • دهقانی فیروز آبادی، سیدجلال(1387)، «نظریه انتقادی؛چارچوبی برای تحلیل سیاست خارجی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال سوم، شماره 2، بهار
    • دهقانی فیروز آبادی، سیدجلال(1388)، «سیاست خارجی رهایی بخش: نظریه انتقادی و سیاست خارجی ج.ا.ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و دوم، شماره 2، تابستان
    • ذاکریان، مهدی (1381)، حقوق بشر در هزاره جدید، تهران: دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران
    • رنجبریان، امیرحسین (1385)، «تاملی بر حقوق بشر»، فصلنامه راهبرد، شماره 4
    • سرخیل، بهنام (1390)، جایگاه رفتارهای حمایتگرانه در سیاست خارجی ج.ا.ایران، تهران: مجموعه مقالات همایش وزارت امور خارجه، ج2
    • صفایی، سهیلا(1379)، «روند جهانی شدن در بستر حقوق بشر و چالش‌های آن»، فصلنامه سیاست خارجی، سال چهاردهم، تابستان، شماره دوم.
    • ضیائی فر، محمدحسن (1374)، «بازنگری حقوق بین‌المللی بشر درقرن 21»، فصلنامه راهبرد، شماره 6
    • طایی تهرانی، سهیلا (1373)، «فقروتوسعه، نظریه‌ها و سیاست‌ها»، فصلنامه راهبرد،شماره 3
    • عباسی، مجید (1383)، «نظام‏ها و نهادهای بین‏المللی حقوق بشر»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، پیش شماره دوم، تابستان.
    • مشیرزاده، حمیرا(1386)، تحول درنظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سمت

    ب. لاتین

    • Donnelly, Jack(1992) "Human Rights in the new World Order", World Policy Journal, Spring.
    • Gordon,G.(1997),ethics and international relations ,Oxford ,Blackwell, chapter 7
    • Jackson ,R. and Sorensen(2001) ,introduction to international relations. New York and oxford, 100
    • Habermas(1971), Knowledge and Human Interests, Translated by J. J. Shapiro, (Boston: Beacon press).
    • Jan Herman burgers(1992), the road to sanfrancisco: the revial of the human rights Quarterly 14/4 : 447-77
    • Martinez, Belen(2004) "Eu Policy towards Iran; Iran and it's Neighbors”, SWP – Berlin, March.
    • - Stephen, marks(1985) human rights :a new generation for the 1980, international low ,a contemporary perspective ,edited by richard falk and others , london: westview press
    • http://www.americanprogress.org/issues/2008/10/women_poverty.html ; The Straight Facts on Women in Poverty
    • http://www.ilo.org/emppolicy/areas/poverty-reduction-strategies/lang--en/index.htm;‌Poverty reduction strategies
    • unic-ir.org/directory/unfpa.pdf
    • - http://www.unifem.org/about/index.html ; The Annual Report documents UNIFEM’s work to foster women’s empowerment and gender equality around the world