چالش حقوق بشر و شورای امنیت در چارچوب نظام مسئولیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادقعلیه السلام ، ایران، تهران

چکیده

شورای امنیت ملل متحد به عنوان مسئول اصلی حفظ صلح و امنیت، از اختیارات گسترده و ویژه‌ای در راستای نیل به اهداف پیش‌بینی­شده در منشور ملل متحد برخوردار است. از آنجا که تشریک مساعی در راستای رعایت و ترویج حقوق بشر در شمار اهداف و برنامه‌های ملل متحد به شمار آمده است، شورای امنیت به عنوان یکی از ارکان ملل متحد ملزم به رعایت آن است. از سوی دیگر، بسیاری از قواعد حقوق بشر جزء حقوق بین‌الملل عام بوده که تمامی تابعان حقوق بین‌الملل را متعهد ساخته و نقض آنها موجب مسئولیت بین‌المللی خواهد شد. با این حال، در رویه شورای امنیت با تصمیماتی روبرو هستیم که ناسازگاری عملی آنها با موازین حقوق بشری قویاً در اذهان تداعی می‌شود. اقدامات قهری شورای امنیت که مستقیم یا غیرمستقیم باعث مرگ می‌شوند در مغایرت با حق حیات بوده و بسیاری دیگر از حقوق بشری مانند حق بر تأمین سلامت، آموزش و اشتغال نیز در اثر قطعنامه‌های تحریمی می‌توانند نقض شوند. چنین اقداماتی بی‌تردید بر اساس حقوق بشر و بشردوستانه بین‌المللی غیرقانونی بوده و موجب مسئولیت آن سازمان خواهد بود.
این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی در پی ارزیابی مسئولیت شورای امنیت ملل متحد در قبال موازین حقوق بشر و چالش‌های عملی است که این نهاد با گفتمان حقوق بشر دارد.

کلیدواژه‌ها

  • الف. منابع فارسی

    • زمانی، سید قاسم (1388)، حقوق سازمان‌های بین‌المللی: شخصیت، مسئولیت، مصونیت، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
    • سادات میدانی، سید حسین (1387)، صلاحیت قانونگذاری شورای امنیت، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
    • شایگان، فریده (1380)، شورای امنیت سازمان ملل متحد و مفهوم صلح و امنیت بین‌المللی، تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
    • ممتاز، جمشید (1387)، «انطباق تحریم‌های اقتصادی شورای امنیت با حقوق بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه»، فصلنامه حقوق (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، شماره 4.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Amerasinghe, C. F. (2005), Principles of The Institutional Law of International Organizations, Cambridge University Press, Second Revised Edition.
    • Buchanan, Holly and Ryngaert, Cedric (2011),” Member State responsibility for the acts of international organizations”, Utrecht Law Review, Volume 7, Issue 1.
    • Commission on Human Rights (2000), Sub-Commission on the Promotion and Protection of Human Rights, Fifty-second session, Item 12 of the provisional agenda, E/CN.4/Sub.2/2000/33, 21 June 2000.
    • Crawford, J. (2007), “Holding International Organisations and Their Members to Account”, Fifth Steinkrau‐Cohen International Law Lecture, School of Oriental and African Studies, 15 March 2007.
    • Davidsson, Elias (2003), “Legal Boundaries to UN Sanctions”, International Journal of Human Rights, Vol.7, No. 4.
    • De Wet, Erika (2004), The Chapter VII Powers of the United Nations Security Council, Oxford and Portland Oregon.
    • European Court of Justice (2005) [A], Ahmed Ali Yusuf and Al Barakaat International Foundation Council of the European Union and Commission of the European Communities, case T-306/01, Judgement of 21 September 2005.
    • European Court of Justice (2005) [B], Kadi Council of the European Union and Commission of the European Communities, case T-315/01, Judgement of 21 September 2005.
    • European Court of Justice (2008), Yassin Abdullah Kadi and Al Barakaat International Foundation v Council and Commission, Joined Cases C-402/05 P And C-415/05 P, Judgment of 3 September 2008.
    • Frederking, Brian (2007), The United States and the Security Council, Routledge, First published.
    • http://warisacrime.org/node/524 (Published on Saturday, June 25, 2005)
    • http://www.theglobeandmail.com/news/world/abdelrazik-launches-constitutional-challenge/article1212074/ (Last updated Thursday, Aug. 23, 2012)
    • Institut de Droit international (1995), “The Legal Consequences for Member States of the Non‐Fulfilment by International Organizations of Their Obligations toward Third Parties”, Session of Lisbonne,
    • International Court of Justice (ICJ) (1948), Conditions of Admission of a State to Membership In the United Nations (Article 4 of the Charter), Advisory Opinion of May 28th 1948, ICJ Reports 1948.
    • International Court of Justice (ICJ) (1949), Reparation for Injuries Suffered in the Service of the United Nations, Advisory Opinion of 11 April 1949, ICJ Reports 1949.
    • International Court of Justice (ICJ) (1971), Legal Consequences for States of the Continued Presence of South Africa in Namibia (South West Africa) Notwithstanding Security Council Resolution 276 (1970), Advisory Opinion of 21 June 1971, ICJ Reports 1971.
    • International Court of Justice (ICJ) (1980), Interpretation of the Agreement of 25 March 1951 Between the WHO and Egypt, Advisory Opinion of 20 December 1980, ICJ Reports 1980.
    • International Court of Justice (ICJ) (1986), Military and Paramilitary Activities (Nicar. U.S.), ICJ Reports 1986 (June 27).
    • International Court of Justice (ICJ) (1993), Application of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (Bosnia and Herzegovina Serbia and Montenegro), Request for the Indication of Provisional Measures, Order of 8 April 1993, ICJ Reports 1993.
    • International Law Commission (ILC) (2001), Draft Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, in Report of the International Law Commission on the Work of its Fifty‐third Session, UN GAOR 56th Session, Supp. No. 10, UN Doc. A/56/10 (2001).
    • International Law Commission (ILC) (2009), Draft Articles on the Responsibility of International Organizations, in Report of the International Law Commission on the Work of its Sixty‐First Session, UN GAOR, 64th Session, Supp. No. 10, UN Doc. A/64/10 (2009).
    • International Law Commission (ILC) (2011), Draft articles on the responsibility of international organizations, with commentaries, Adopted by the International Law Commission at its sixty-third session in 2011, in “Report of the International Law Commission on the Work of Its Sixty-Third Session”, UN GAOR, 63rd, Sup. No. 10, UN Doc. A/66/10.
    • Matthews v. U.K., 1999-I Eur. Ct. H.R. 253.
    • Observance by United Nations Force of International Humanitarian Law, UN Doc. ST/SGB/1999/13 (6 Aug. 1999).
    • Schwebel, Egon (1972), “The International Court of Justice and the Human Rights Clauses of the Charter”, AJIL, vol. 66.
    • Stumer, Andrew (2007), “Liability of Member States for Acts of International Organizations: Reconsidering the Policy Objections”, Harvard International Law Journal, Vol. 48, 2.
    • UN General Assembly (1948), Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide, 9 December 1948.
    • UN General Assembly (2006), Report of the Special Rapporteur on the promotion and protection of human rights and fundamental freedoms while countering terrorism, UN GAOR 61th Session, UN Doc. A/61/267(16 August 2006).
    • United Nations Security Council (1991), Resolution 687 (1991) of 3 April 1991, S/RES/687 (1991).
    • United Nations Security Council (1999), Resolution 1284 (1999) of 17 December 1999, S/RES/1248 (1999).
    • United Nations Security Council Resolution (2002), Resolution 1441 (2002) of 8 November 2002, S/RES/1441 (2002).