مناسبات حقوق بشر و حقوق حاکم بر تجارت در جهان؛ تلاشی برای رفع تناقض

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

حقوق حاکم بر تجارت جهانی، برخی ملزوماتی را باخود به همراه دارد که حقوق جهانی بشر، خلاف آن را از دولت‌ها انتظار دارد. بررسی و تحلیل نوع تکالیفی که این دو نظام  بر مکلفان خود حمل می‌نمایند، نشان دهنده تناقضی است که در موارد بسیاری، در متن تعهدات تجارت جهانی از یک سو و حقوق جهانی بشر از سوی دیگر، نهفته است. هنجارسازی‌های این دو پارادایم؛ که اتفاقاً هر دو متصف به جهانی بودن هم هستند، یک متعهد به نام دولت دارد. پرپیداست که در اغلب موارد دولت‌ها ناگزیر از زیرپا گذاشتن یک قِسم از تعهدات خود در موارد برخورد و تعارض  تعهدات و الزامات خواهند بود. نوشتار حاضر با عطف توجه به این تناقض و توضیح مبسوط آن، به ارائه راهکارهایی برای رفع تناقض پرداخته است که در ضمن آن، اِعمال حقوق تجارت جهانی، دستاویزی برای زیرپا نهادن حقوق شناخته شده بشری نخواهد گردید.

کلیدواژه‌ها

  •  

    الف: فارسی

    • اکبریان، رضا (1381)، «سازمان جهانی بازرگانی و نقش آن در جهانی شدن اقتصاد»، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 177-178
    • چین، ایلونا (1386)، «اصل پیشگیرانه در حقوق جامعه اروپایی و سازمان تجارت جهانی: به دنبال رسیدن به درک مشترک»، ترجمه مهدی معلی، مجله حقوقی عدالت آراء، شماره 6 و 7
    • ساترلند، پیتر (1386)، آینده سازمان جهانی تجارت: نگرشی انتقادی، گروه مترجمان، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی
    • اچ جکسن، جان (1382)، «ﺳـﺎزﻣﺎن ﺟﻬـﺎﻧﯽ ﺗﺠـﺎرت»، ترجمه محمد جعفر قنبری جهرمی، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 28
    • راسخ، محمد (1381)، حق و مصلحت، تهران: انتشارات طرح نو
    • زنگنه، حمید (1383)، «سازمان تجارت جهانی: اهریمن یا فرشته نجات»، مجله اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 203-204
    • شیروی، عبدالحسین (1378)، «سازمان تجارت جهانی؛ اهداف، مبانی و ساختار»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، شماره چهارم
    • عباسیف بیژن (1390)، سه نسل حقوق بشر در اسناد جهانی و منطقه‌ای و اسلام، تهران: نشر دادگستر
    • فاخری، مهدی (1382)، سازمان جهانی تجارت و سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه
    • قاری سیدفاطمی، سیدمحمد (1390)، حقوق بشر در جهان معاصر، تهران: شهر دانش
    • قربان نیا، ناصر (1378)، اخلاق و حقوق بین الملل، تهران: سمت
    • کمیجانی، اکبر (1375)، «نگاهی اجمالی به شکل‌گیری سازمان تجارت جهانی و تحلیلی از جنبه‌های حقوقی و اقتصادی ناشی از الحاق ایران به WTO»، مجله پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 6
    • محمودی دهکردی، زهرا (1389)، «بررسی رابطه میان اخلاق زیستی و حقوق بشر»، مجله پژوهش حقوق و سیاست، شماره 28
    • مسائلی، محمود (1371)، «نسل جدید حقوق بشر»، مجله سیاست خارجی،سال ششم، شماره1
    • ممتاز، جمشید (1382)، تقویت همکاری‌های بین‌المللی در زمینه حقوق بشر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
    • آرکریون، میتوسی (1387)، «نگاهی به میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی»، ترجمه محمد حبیبی مجنده، مجله مفید
    • والی نژاد، مرتضی (1384)، «سازمان جهانی تجارت»، مجله بانک و اقتصاد، شماره 60

    ب: لاتین

    • Ariel Susan, Aaronson and Jamie, M. Zimmerman (2009), Trade Imbalance: The struggle to Weigh Human Rights Concerns in Trade Policymaking, European Journal of International law, No.20
    • Buergenthal, Thomas (1997), The normative and Institutional Evolution of International Human Rights, Human Rights Quarterly, Vol.19, No.4
    • Donnelly Jack (1999), Universal Human Rights in Theory and Practice, Cornell University Press
    • Gudrun, Monika Zagel (2005), WTO and Human Rights: Examining Linkages and Suggestions Convergence, VDJ, Vol.2, No.2
    • Holger, Hestermeyer (2007), Human Rights and the WTO: The Case of Patents and Access to Medicines, Oxford University press
    • Howse, Robert (2008), Human Rights, International Economic Law and Constitutional Justice: A Reply, The European Journal of International law, Vol.19, No.5
    • Howse, Robert (2002), Human Rights in the WTO: Whose Rights, What Humanity? Comment on Petersmann, journal of international law,Vol 13, No.3
    • Marceau, Gabrielle(2005), WTO Dispute Settelment and Human Rights, European journal of international law
    • Mehra, M (1999), Human Rights and Economic Globalization, Directions for the WTO, Global Publication Foundation
    • Momeni Rad, Ahmad (2005), The appellate body process of the dispute settlement system in the World Trade Organization, Rahnomun, Vol.3, Nos. 1 -2
    • Petersmann, Ernst-Ulrich (2008), Human Rights, International Economic Law and Constitutional Justice, European Journal of International Law, Vol. 19, No. 4
    • Samir, Naim-Ahmed (2007), Human Rights and Globalization, available at: http://www.countercurrents.org/ahmed210407.htm
    • Wai, Robert (2003), Countering, Branding, Dealing: Using Economic and Social Rights in and around the international Trade Regime, Journal of International law, Vol.14, No.1